Bạn có muốn uống một chút nước lạnh giá buốt không? Bác Don hỏi tôi trong khi cắm trại vào một ngày hè nóng bức. Không có gì mới lạ, nhưng cách diễn đạt thật thú vị và khác biệt so với những gì tôi tưởng tượng. “Nước đá lạnh giá” ư? Nếu phải dịch, tôi sẽ sử dụng “ice water”, chứ không phải là “icy cold water”. Tuy nhiên, “ice water” chỉ là nước băng tan chảy, không phải nước đá lạnh. Có những cách diễn đạt đơn giản nhưng thú vị đến mức mà tôi có cảm giác như mới chỉ là hôm qua.
Vào một ngày hè khác, tôi mời hai người bạn thân người Mỹ đi ăn tại một nhà hàng. Khi một trong số bạn gọi “orange juice” (nước cam), tôi cũng nhanh chóng gọi “lemon juice” (nước chanh). Đến lúc đó, khuôn mặt người phục vụ tỏ ra lạnh lùng và nói: “Bạn có nghĩ đến nước ép chanh (lemonade)?”. Tôi cười xòa, thật đúng, “lemonade” là nước chanh, còn “lemon juice” chỉ là nước cốt chanh, chỉ dùng để trộn vào các món salad, chứ không ai uống trực tiếp. Thực ra, “lemonade” là nước chanh từ quả chanh vàng (lemon), còn ở Việt Nam, quả chanh và quả sấu không giống nhau, nên chúng ta gọi là “limeade” (phát âm là /ˈlaɪˌmeɪd/). Tuy nhiên, ở Mỹ, chỉ cần nói “lemonade” là đủ, còn ở Việt Nam… thì dùng tiếng Việt là tốt nhất, ít khi dùng từ “limeade”.
Trong mùa hè, khi tôi đi vào quán, tôi thường gọi nước chanh muối, còn được gọi là “salted lemonade” (nếu làm từ quả chanh vàng) hoặc “salted limeade”.
Khi uống nước giải khát trong mùa hè, nếu bạn uống các loại nước ép trực tiếp từ quả như cam hay chanh, chúng được gọi là “juice”, ví dụ như “apple juice”, “peach juice” … Còn đối với nước dừa, bạn có thể dùng từ “coconut water” hoặc “coconut juice”, còn nội thịt của quả dừa được gọi là “coconut meat”. Khi bạn xay nhuyễn hoa quả với một ít đá và sữa, đó được gọi là “smoothie” (phát âm /ˈsmuði/) – loại sinh tố. Có một loại đồ uống tương tự như “smoothie”, nhưng thành phần chính là sữa, được xay với đá và một ít hoa quả, gọi là “shake”. Khi tôi ở Mỹ, các em nhỏ trong gia đình rất thích “milk shake”.
Nếu có một loại đồ giải khát “kinh điển” ở Việt Nam, tôi chắc chắn sẽ chọn “trà đá”. Trà đá trong tiếng Anh được gọi là “iced tea” (hoặc có thể gọi là “icy cold tea” nếu bạn muốn). Khi bạn đến quán trà đá ở Việt Nam, bạn có thể uống những loại nước gần như không thể “dịch” ra tiếng Anh: nước mơ, nước sấu. Nước mơ là quả mơ được ngâm với đường – apricots soaked in sugar – sau đó hỗn hợp “nước mơ – đường” được pha với nước lọc và đá. Mình nghĩ nước cốt mơ có thể tạm dịch là “sugar-soaked apricot juice”, và nước mơ thì là “sugar-soaked apricot juice with icy cold water”. Nhưng cách dịch đó không thực tế, sẽ làm cho người nghe phải chú ý rất nhiều mới hiểu được. Do đó, nếu muốn giới thiệu nước mơ cho người nước ngoài, tôi sẽ giới thiệu như sau: đây là quả mơ, sau khi ngâm với đường trong vài tháng đến vài năm, tôi có “sugar-soaked apricot juice”, sau đó tôi “thêm đường và nước đá” và “khuấy đều” để có nước mơ. Tôi cũng sẽ giải thích thêm rằng từ “mơ” trong tiếng Việt còn có nghĩa là “dream”, vì vậy khi uống nước này vào buổi tối, bạn sẽ có những giấc mơ ngọt ngào. Dù sao thì việc giới thiệu văn hóa cũng có thể dài dòng một chút. Với nước sấu cũng tương tự, miễn là bạn nhớ tên quả sấu là “Dracontomelon”, để dễ nhớ, bạn có thể tách từ thành “draconto.melon” (melon là quả dưa).
Cách phát âm của từ “quả sấu” tôi đã tìm kiếm trên các từ điển trực tuyến phổ biến hiện nay nhưng không tìm thấy, vì vậy tôi phải nghe và tự tạo ra biểu thức IPA, đó là /ˈdreɪkəntoʊˈmɛlən/ – do đó, nếu bạn nói cho người nước ngoài đúng tên chuẩn của “quả sấu”, họ cũng không hiểu nó là quả gì. Vì vậy, nếu bạn muốn giới thiệu “nước sấu”, bạn chỉ cần dạy người nước ngoài nói “nước sấu” là được.
Khi tôi học thạc sĩ ở Mỹ, tôi đã bất ngờ khi biết rằng tiêu thụ “soft drink” trên toàn cầu lớn hơn tiêu thụ “drinking water”. Điều đó có nghĩa là mọi người mua nhiều “nước ngọt có ga” hơn nước uống thông thường. “Soft drink” là thuật ngữ chung cho các loại nước có ga không cồn như Coca, Pepsi, 7Ups… Còn đối với các loại đồ uống như bia (beer) hay rượu (wine, spirits…), chúng được gọi chung là “alcoholic drink”. Trong những ngày hè nóng bức, một ly bia lạnh cũng rất tốt, nhưng hãy nhớ không điều khiển xe lúc đó.
Để kết thúc bài viết, tôi nhớ lại một kỷ niệm năm 2005 khi chị tôi ở Mỹ về Việt Nam và được thử nước mía – sugar cane juice – và chị nói: “Đây là loại đồ uống ngon nhất ở Việt Nam”. Vì vậy, nếu có bạn nước ngoài đến Việt Nam, đừng quên mời họ thử một ly “sugar cane juice”.
Tác giả: Thầy Quang Nguyễn
Fanpage: MoonESL – phát âm tiếng Anh
Khóa học: Phát âm tiếng Anh – nói tự nhiên
Khóa học: Phương pháp luyện nghe sâu tiếng Anh
Mời bạn tham khảo trang web testtoeic.com để kiểm tra trình độ tiếng Anh của bạn với bài kiểm tra TOEIC và ngữ pháp miễn phí. Hãy truy cập ngay để nâng cao kỹ năng tiếng Anh của bạn!