Mình đã trở thành người ăn chay từ khi ở Trung Quốc. Vâng, đã hơn 2 năm trước ở Thượng Hải. Và mình thực sự biết ơn điều này. Ăn chay đã kết nối mình với rất nhiều điều tốt lành, những người bạn lành, lựa chọn lành trong công việc và cuộc sống.
Thực ra mình thấy ở Trung Quốc ăn chay khá dễ. Người ta khá tôn trọng và nhiều khi còn ưu ái người ăn chay.
Hôm nay mình muốn được chia sẻ một số điều đúc rút từ những trải nghiệm tại TQ kể từ thay đổi lớn này của cuộc đời. Nếu bạn có thể tự đi chợ nấu ăn theo ý mình thì khỏi bàn. Ở đây mình muốn nói đến trường hợp đi ăn hàng quán hoặc khi đi du lịch chẳng hạn thì sẽ cần lưu ý những gì. Dù bạn có phải là người ăn chay hay không, mình tin là bài viết này cũng sẽ mang lại lợi ích nào đó cho bạn.
Từ vựng về chay và thuần chay
- Thực phẩm chay: 素食 Sùshí
- Người ăn chay nói chung (vegeterian): 素食者 Sùshí zhě / 吃素者 chīsù zhě
- Người thuần chay (vegan): 纯素者Chún sù zhě/全素者quán sù zhě
- Chay không ngũ vị tân: 净素（不含五辛）Jìng sù (bù hán wǔ xīn)
- Chay ăn trứng sữa (lacto-ovo): 蛋奶素Dàn nǎi sù
- Nhà hàng chay: 素食餐厅Sùshí cāntīng
- Thực đơn chay: 素食菜单 Sùshí càidān
Nếu bạn là sinh viên thì có thể quan tâm đến nhà ăn trường đại học có 素食窗口 Sùshí chuāngkǒu quầy chuyên phục vụ các món chay. (Xem danh sách một số trường đại học có cửa sổ chay ở cuối bài)
Nói chung chay là “素sù”. Hầu như món ăn đồ uống đều có thể ghép với chữ “素” để biến thành phiên bản chay.
Những câu nói căn bản người ăn chay cần trang bị khi đi TQ
- Tôi ăn chay. 我吃素。Wǒ chīsù hoặc nhấn mạnh có thể nói 我是吃素的。Wǒ shì chīsù de.
- Tôi là người thuần chay. 我是纯素的。Wǒ shì chún sù de.
- Tôi không ăn thịt. 我不吃肉。Wǒ bù chī ròu. Đây là câu tiếng Trung đầu tiên trong đời mà cô bạn người Ba Lan cùng phòng cũ của mình nói được.
- Hoặc có thể nói 我不吃荤的。Wǒ bù chī hūn de. Cũng nghĩa là “Tôi không ăn thịt.”
- Tôi không ăn trứng. 我不吃蛋。我不吃鸡蛋。Wǒ bù chī dàn. Wǒ bù chī jīdàn.
- Tôi không uống sữa bò. 我不喝牛奶。Wǒ bù hē niúnǎi.
- Tôi không ăn thực phẩm động vật. 我不吃动物性食物。Wǒ bù chī dòngwù xìng shíwù.
- Tôi không ăn động vật. 我不吃动物。Wǒ bù chī dòngwù.
- Món này có chứa thịt/trứng/sữa/… không? 这个有肉/蛋/奶/…吗？Zhège yǒu ròu/dàn/nǎi/…ma?
- Xin đừng cho thịt trứng sữa. 请不要放肉蛋奶。Qǐng bùyào fàng ròu/dàn/nǎi.
- Tôi có thể ăn rau, nấm, các loại đậu đỗ và hoa quả. 我可以吃蔬菜、蘑菇、豆类和水果。Wǒ kěyǐ chī shūcài, dòu lèi hé shuǐguǒ.
- Gần đây có quán ăn chay nào không? 附近有素食餐厅吗？Fùjìn yǒu sùshí cāntīng ma?
- Có thực đơn chay không? 有没有素食菜单？Yǒu méiyǒu sùshí càidān?
Nếu có ai hỏi 你为什么吃素的？你怎么不吃肉呢？Nǐ wèishéme chīsù de? Nǐ zěnme bù chī ròu ne? Tại sao bạn ăn chay? Tại sao bạn không ăn thịt thế?
Thì có thể nói là 我吃素是因为吃素又好吃又健康又环保。Wǒ chīsù shì yīnwèi chīsù yòu hǎochī yòu jiànkāng yòu huánbǎo. Tôi ăn chay vì nó vừa ngon, tốt cho sức khỏe lại thân thiện với môi trường.
hoặc 我吃素是因为我爱生命，爱动物。Wǒ chīsù shì yīnwèi wǒ ài shēngmìng, ài dòngwù. Tôi ăn chay vì tôi yêu sự sống, yêu động vật.
Một số kinh nghiệm dành cho các bạn ăn chay khi đến TQ
1. Phân biệt các trường phái chay để chọn cho đúng
Quán chay TQ phổ biến xếp 2 nhóm: 蛋奶素 và 净素（不含五幸）. Nếu bạn là 纯素 thì vào quán 净素 có thể sẽ an toàn hơn chút.
Nếu thành phố bạn đến có chùa chiền, chắc hẳn bạn sẽ tìm thấy quán chay khu vực gần chùa, thường thuộc loại chay không ngũ vị tân.
Có những quán không phải là quán chay, nhưng có thực đơn chay. Bạn có thể thử hỏi không mất gì.
Rất nhiều người Trung Quốc cho rằng chay chỉ là không ăn thịt thôi, còn vẫn ăn trứng, sữa hay thậm chí là cá. Vậy nên tốt nhất thay vì nói chữ “素” thì nói ra cụ thể cái gì bạn ăn hoặc cái gì không ăn cho người ta rõ.
2. Ứng dụng tìm quán chay trên điện thoại
Dân ăn chay thế giới sẽ quá quen với app như Happy Cow chẳng hạn.
Ở TQ, bạn không thể bỏ qua ứng dụng 素食雷达 （Veg Radar).
Đây là ứng dụng cập nhật liên tục bản đồ hàng trăm quán ăn chay tại Trung Quốc. Nó có phiên bản tiếng Anh dành cho khách nước ngoài.
Bạn có thể truy cập bằng cách vào website https://www.sushileida.com/vmap/
Hoặc tìm chương trình nhỏ mini program 素食雷达 trên Wechat. Bạn ở bất cứ đâu trên lãnh thổ Trung Quốc đều có thể tìm thấy những quán chay ở gần mình.
3. Tham gia hội nhóm và các hoạt động thúc đẩy ăn chay
Chắc chắn ở đâu cũng sẽ có các hội nhóm hoạt động nhằm thúc đẩy ăn chay ở địa phương đó.
Ở Thượng Hải có Vegan of Shanghai hay VoS, hiện nay với tên là 维根咨询PBC (维根 weigen tức là Vegan đó). Đây là một hội tổ chức hoạt động rất mạnh chuyên chia sẻ tin tức, liên kết tổ chức các chiến dịch, các hoạt động tư vấn dinh dưỡng, sức khỏe, bảo vệ động vật, và cả các sân chơi khởi nghiệp dành cho hội vegan.
Nếu bạn ở Thượng Hải lâu dài có thể kết nối với bạn admin để tham gia VoS. Nếu bạn ở thành phố khác không biết ở đó có hội nhóm của người ăn chay nào không, bạn cũng có thể liên lạc với VoS để bắt sóng hội nhóm nơi bạn ở. Việc tham gia hội nhóm và các sự kiện thuần chay ở những nơi bạn ở không chỉ cho bản thân bạn mà còn có thể gieo duyên ăn chay cho những người khác nữa.
Một số cách xoay xở khi không tìm được quán chay
Hiện nay ở TQ, các quán chay hầu như khó kiếm. Các thành phố lớn thì nhiều hơn các thành phố nhỏ hay nông thôn, và đâu đó người ta nhận định phương nam ăn chay nhiều hơn phương bắc.
Mặt khác đồ ăn trong quán chay giá thường cao hơn các quán ăn thông thường. Thế nên nếu không thể tự nấu nướng phải ăn nhà ăn trường học hoặc ra quán thì tìm các món chay ở những nơi đó.
- Các quán ăn tự chọn (buffet) 自选餐厅 、自助餐厅
- Các quán gọi món gia đình 家常菜店
- Ăn lẩu 火锅: thường mình không khắt khe nên chấp nhận dùng chung nồi nước với các bạn mình. Nhưng nếu bạn thuộc nhóm thuần chay nghiêm ngặt, có thể yêu cầu nồi nước có 2 ngăn và thống nhất với người ăn cùng là sẽ dùng một ngăn chỉ cho rau củ nấm đậu. Yêu cầu 荤素分开。
- Các quán Malatang 麻辣烫: mình thích ăn gì thì gắp nấy. Nhưng nhiều khi mình chỉ chọn đồ chay nhưng họ lại nhúng chung vào một nồi nước với các đồ ăn khác. Nếu có thể hãy yêu cầu 荤素分开煮，hoặc may mắn bạn sẽ gặp được quán họ chủ động nhúng đồ chay riêng và đồ mặn riêng.
- Ăn nhà hàng sang trọng: Thường thì các món ăn từ rau củ nấm của họ khá phong phú, luôn sẽ có những món người ăn chay ăn được.
Gian hàng ẩm thực chay trong triển lãm ngành hữu cơ
Tiện thể kể lể, tháng 5/2019 mình phụ giúp bạn tham gia triển lãm ngành hữu cơ BIOFACH CHINA tổ chức ở Thượng Hải, ở đó có riêng một gian hàng ẩm thực chay ở ngay gần cái bốt của bạn mình. Hôm nay tình cờ nhìn lại thấy có hơi chút liên quan nên chia sẻ luôn. Thế mới thấy ở đâu ăn chay cũng sống tốt. :”)
Trên đây là những vấn đề mình ấn tượng nhất đúc rút từ kinh nghiệm thuần chay khi ở TQ. Nếu còn điều gì bạn muốn biết liên quan đến chay và thuần chay chưa được đề cập ở trên, hãy cứ đặt câu hỏi nhé.
(Cập nhật lần cuối ngày 14/3/2022)
Hãy truy cập testtoeic.com để kiểm tra trình độ TOEIC và kiến thức ngữ pháp tiếng Anh của bạn hoàn toàn miễn phí!