Hội chứng ống cổ tay (hội chứng đường hầm cổ tay) là một tình trạng gây cảm giác tê tay, đau tay và giảm khả năng lao động do chèn ép dây thần kinh giữa ở ống cổ tay. Để tránh những biến chứng nghiêm trọng, việc thăm khám và điều trị kịp thời là rất quan trọng.
Hội Chứng Ống Cổ Tay Là Gì?
Hội chứng ống cổ tay (tiếng Anh là Carpal Tunnel Syndrome) là một tình trạng bệnh lý phổ biến nhất gây chèn ép dây thần kinh ngoại biên. Khi thần kinh giữa bị chèn ép khi đi qua ống cổ tay, hội chứng này xuất hiện. Kết quả của chèn ép là viêm, đau, tê và giảm hoặc mất cảm giác trong vùng da bàn tay thuộc vùng thần kinh giữa, gây khó chịu cho người bệnh.
Hiện nay, việc sử dụng cổ tay linh hoạt, tỉ mỉ và lặp đi lặp lại trong công việc đã làm tăng số người mắc hội chứng này. Tuy nhiên, chưa có thống kê chính thức về tỷ lệ mắc hội chứng ống cổ tay ở Việt Nam. Tại Mỹ, thống kê cho thấy hàng năm khoảng 50/1000 người mắc bệnh lý ống cổ tay, với tỷ lệ có thể lên tới 500/1000 trong nhóm nguy cơ cao.
Nguyên Nhân Gây Ra Hội Chứng Cổ Tay
-
Nguyên nhân vô căn: Khoảng 70% bệnh nhân mắc bệnh không tìm được nguyên nhân rõ ràng. Có thể có hiện tượng viêm bao hoạt dịch, tăng áp lực trong ống cổ tay gây chèn ép thần kinh giữa. Các triệu chứng có thể giảm khi sử dụng thuốc chống viêm đường uống hoặc tiêm vào ống cổ tay.
-
Các nguyên nhân ngoại sinh: Gãy đầu dưới xương quay, gãy xương cổ tay, khớp giả xương thuyền, bán trật xoay xương thuyền, trật xương nguyệt, viêm khớp cổ tay có thể gây chèn ép thần kinh giữa trong ống cổ tay. Các bệnh như hemophilia, bệnh u tủy, u tế bào khổng lồ xương và bao gân, u máu, nang hoạt dịch, u hạt tophy cũng gây chèn ép thần kinh giữa.
-
Các nguyên nhân nội sinh: Trong thai kỳ, sự ứ dịch tăng áp lực ống cổ tay gây chèn ép thần kinh giữa. Bệnh gout, suy giáp, viêm khớp dạng thấp và chạy thận nhân tạo định kỳ cũng có thể gây chèn ép thần kinh.
Các Triệu Chứng Bệnh Viêm Ống Cổ Tay Thường Gặp
Các triệu chứng của hội chứng ống cổ tay (viêm, đau, hẹp…) rất đa dạng do dây thần kinh giữa là dây thần kinh hỗn hợp, liên quan đến cảm giác, vận động và thần kinh thực vật. Do dây thần kinh giữa đi từ các rễ thần kinh cột sống cổ, các triệu chứng có thể bị lẫn lộn hoặc cùng bị chèn ép, gây tình trạng “chèn ép kép”.
Để chẩn đoán và điều trị hiệu quả, việc nhận biết rõ các triệu chứng là rất quan trọng. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:
1. Rối Loạn về Cảm Giác
Bệnh nhân thường có cảm giác tê bì tay chân, dị cảm, đau buốt, tê bì ở vùng da thuộc chi phối của dây thần kinh giữa (ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa và một nửa ngón áp út). Các triệu chứng cảm giác thường tăng vào ban đêm, làm người bệnh khó ngủ. Các động tác gấp hoặc ngửa cổ tay quá mức và áp lực lên ống cổ tay (như khi đi xe máy) có thể làm tăng triệu chứng tê bì, nhưng triệu chứng giảm khi nghỉ ngơi và không hoạt động.
2. Rối Loạn về Vận Động
Triệu chứng này xuất hiện trong giai đoạn muộn của bệnh khi dây thần kinh giữa bị rối loạn vận động. Một số biểu hiện thường là cầm nắm khó, khả năng vận động của bàn tay giảm, hay bị đánh rơi đồ vật.
Biến Chứng Của Hội Chứng Đường Hầm Cổ Tay
Việc kéo dài tình trạng chèn ép thần kinh giữa dẫn đến hẹp ống cổ tay, gây đau, tê, giảm hoặc mất cảm giác trong vùng da thuộc thần kinh giữa. Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể gây teo cơ, giảm chức năng và vận động bàn tay.
Lưu ý:
Các biến chứng tương tự cũng có thể xảy ra ở những bệnh nhân mắc hội chứng ống cổ chân nếu không được điều trị kịp thời!
Nắm chắc các triệu chứng lâm sàng là rất quan trọng để chẩn đoán và điều trị. Nếu bệnh được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, có thể hoàn toàn khỏi bệnh. Ngược lại, bệnh có thể gây tổn thương và di chứng kéo dài, ảnh hưởng đến sinh hoạt và công việc. Mỗi năm, có khoảng 200.000 ca phẫu thuật điều trị hội chứng ống cổ tay, gây ảnh hưởng đến đời sống kinh tế và chi phí điều trị.
Phương Pháp Chẩn Đoán
Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ kết hợp lâm sàng và thăm dò điện sinh lý thần kinh. Chẩn đoán bệnh dựa trên các tiêu chuẩn sau:
-
Có ít nhất một trong các triệu chứng cơ năng như đau xương ống cổ tay, dị cảm bàn tay, tê bì bàn tay, giảm hoặc mất cảm giác trong vùng thần kinh giữa, yếu cổ và bàn tay. Triệu chứng có thể xảy ra vào ban đêm, ban ngày hoặc liên tục.
-
Có ít nhất một triệu chứng thực thể như nghiệm pháp Phalen, Tinel, Durkan dương tính.
-
Nghiệm pháp Phalen: Gấp hai cổ tay 90 độ trong ít nhất 60 giây. Nếu bệnh nhân có triệu chứng thuộc thần kinh giữa ở bàn tay trong quá trình gập và duỗi cổ tay, kết quả dương tính.
-
Nghiệm pháp Tinel: Gõ vào vùng ống cổ tay, nếu gây tê hoặc đau theo vùng da chi phối của dây thần kinh giữa ở bàn tay, kết quả dương tính.
-
Nghiệm pháp Durkan: Hành động dùng ngón cái ấn vào vị trí giữa nếp gấp cổ tay, trong vòng 30 giây, nếu gây tê bì hoặc đau theo sự phân bố thần kinh, kết quả dương tính.
-
-
Có ít nhất một trong hai chỉ số hiệu tiềm vận động và cảm giác thần kinh giữa vượt quá chỉ số bình thường.
Phương Pháp Điều Trị Hội Chứng Ống Cổ Tay
Việc lựa chọn phương pháp điều trị phụ thuộc vào tình trạng của người bệnh. Các phương pháp điều trị bao gồm:
-
Điều trị nội khoa: Được chỉ định trong giai đoạn đầu của hội chứng viêm đau ống cổ tay. Thuốc chống viêm phi steroid hoặc corticoid đường uống có thể được sử dụng. Hạn chế các động tác gấp hoặc ngửa cổ tay quá mức để giảm áp lực trong ống cổ tay.
-
Dùng nẹp cổ tay: Phương pháp này thường được sử dụng vào ban đêm hoặc liên tục suốt ngày. Thông qua nghiên cứu, đã chứng minh rằng việc sử dụng nẹp cổ tay có thể cải thiện triệu chứng sau 4 tuần điều trị.
- Điều trị ngoại khoa: Được áp dụng cho người bệnh ở giai đoạn nặng, có triệu chứng rối loạn cảm giác, teo cơ hoặc đã điều trị nội khoa mà không thấy cải thiện. Phẫu thuật mổ mở hoặc mổ mở nhỏ ít xâm lấn trước đây là kỹ thuật thường được sử dụng. Tuy nhiên, hiện nay, phương pháp mổ nội soi là phương pháp phổ biến hơn. Kỹ thuật nội soi 1 lỗ với đường mổ nhỏ chưa đến 1cm đang được áp dụng tại Trung tâm Phẫu thuật khớp và Y học thể thao, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Phương pháp này mang lại nhiều ưu điểm như ít xâm lấn, ít tai biến, giảm nguy cơ nhiễm trùng, thẩm mỹ tốt, thời gian phục hồi nhanh hơn và người bệnh có thể về nhà ngay sau phẫu thuật.
Biện Pháp Phòng Ngừa Hội Chứng Đau Cổ Tay
Vận động và nghỉ ngơi đúng cách để giảm thiểu căng thẳng và áp lực lên cổ tay là cách phòng ngừa hiệu quả để giảm khả năng mắc bệnh. Dưới đây là một số phương pháp có thể áp dụng:
- Sử dụng chuột máy tính phù hợp với bàn tay để cảm thấy thoải mái và không bị căng đau cổ tay khi làm công việc văn phòng.
- Để cổ tay và bàn tay được nghỉ giải lao thường xuyên. Nhẹ nhàng duỗi và xoa bóp cổ tay định kỳ trong 10 đến 30 giây sau mỗi 15 – 30 phút làm việc nhiều bằng tay. Điều này quan trọng đặc biệt khi sử dụng lực cổ tay lớn hoặc làm các công việc đòi hỏi sự khéo léo của đôi tay.
- Ngồi ở tư thế đúng để tránh tác động lên các dây thần kinh ở cổ và bàn tay.
Dinh Dưỡng Dành Cho Những Người Mắc Bệnh Hội Chứng Ống Cổ Tay
Hiện chưa có bằng chứng khoa học chứng minh những loại thực phẩm nào có thể điều trị bệnh hội chứng ống cổ tay. Tuy nhiên, chế độ ăn hợp lý có thể mang lại nhiều lợi ích giúp phòng ngừa một số bệnh mãn tính và làm giảm nguy cơ mắc phải hoặc làm nặng nề triệu chứng bệnh.
Ngoài việc tránh rượu bia và các đồ uống có cồn, duy trì cân nặng hợp lý và chế độ ăn hợp lý cũng là rất quan trọng. Cần ăn nhiều loại rau củ quả, đủ thức ăn giàu đạm và uống sữa. Hạn chế sử dụng thức ăn có nồng độ cao về muối và đường, cũng như tránh ăn thức ăn nhanh.
Khám và Điều Trị Bệnh Lý Cơ Xương Khớp
Trung tâm Phẫu thuật khớp – Y học Thể thao Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Hà Nội là nơi tin cậy để điều trị hội chứng ống cổ tay và các bệnh lý cơ xương khớp. Với đội ngũ chuyên gia hàng đầu và trang bị hệ thống máy móc hiện đại, Trung tâm đã điều trị thành công hàng nghìn ca bệnh phức tạp.
Nếu bạn gặp các triệu chứng ban đầu, không nên chủ quan mà cần đi khám chuyên khoa để được tư vấn và can thiệp kịp thời.
Hãy truy cập preptoeic.click để tham gia miễn phí các bài kiểm tra TOEIC và ngữ pháp tiếng Anh.